Humbja e vendit të punës apo trajtimi i padrejtë në punë mund të jetë një nga përvojat më stresuese në jetë. Përveç vështirësive financiare, pushimi i padrejtë nga puna apo diskriminimi në vendin e punës mund të ndikojë thellësisht në dinjitetin, karrierën dhe stabilitetin familjar.
Në Kosovë, punëtorët mbrohen nga Ligji Nr. 03/L-212 për Punën, i cili përcakton rregulla të qarta për marrëdhëniet e punës dhe ndalon pushimet e pajustifikuara apo sjelljet diskriminuese të punëdhënësve. Kuptimi i këtyre të drejtave — dhe veprimet që duhen ndërmarrë kur ato shkelen — është thelbësor.
Kuptimi i Nërprerjes së Marrëdhënies së Punës
Sipas Neni 67 i Ligjit Nr. 03/L-212, punëdhënësi mund ta ndërpresë marrëdhënien e punës vetëm për arsye të vlefshme që lidhen me aftësinë, sjelljen e punëtorit, ose nevojat operative të ndërmarrjes. Çdo pushim që nuk i plotëson këto kushte mund të konsiderohet pushim i padrejtë.
Bazat Ligjore për Pushim
Sipas Neni 70, punëdhënësi mund ta pushojë punëtorin vetëm në rastet:
- Moskryerje e duhur e detyrave pas paralajmërimit me shkrim.
- Shkelje serioze e detyrimeve të punës.
- Sjellje e pahijshme ose mashtrim në vendin e punës.
- Reduktim i stafit për arsye ekonomike.
- Skadimi i kontratës me afat të caktuar.
Pushimi pa paralajmërim (Neni 73) lejohet vetëm në raste të rënda si keqtrajtim ose vepër penale në vendin e punës.
Kur Pushimi është i Paligjshëm
Sipas Neni 70, pushimi është i paligjshëm kur:
- Nuk bazohet në arsye ligjore.
- Nuk është dhënë me shkrim dhe me arsyetim.
- Ka bazë diskriminuese (gjini, moshë, fe, mendim politik etj.).
- Punëtori është në pushim mjekësor apo lehonie.
- Është hakmarrje për ankesë apo sinjalizim.
Punëtori mund të paraqesë padi për pushim të padrejtë brenda 30 ditëve pas njoftimit të pushimit (Neni 79).
Diskriminimi në Vendin e Punës
Neni 5 i Ligjit të Punës ndalon çdo formë diskriminimi për shkak të gjinisë, moshës, gjuhës, bindjeve politike, fesë, kombësisë apo aftësisë së kufizuar.
Shembuj të Diskriminimit
- Paga e pabarabartë për punë të njëjtë.
- Mos-promovim për arsye gjinore apo etnike.
- Ngacmim apo bullizëm për shkak të fesë apo aftësisë së kufizuar.
Në rastet e diskriminimit, barra e provës bie mbi punëdhënësin pasi punëtori ofron prova të mjaftueshme.
Punëtori ka të drejtë të kërkojë kompensim për dëme materiale dhe morale, si dhe rikthim në vend pune me vendim gjyqësor.
Të Drejtat për Pagë dhe Orar
Neni 57 garanton pagën minimale të përcaktuar nga Qeveria e Kosovës.
Neni 20 përcakton që orari i punës nuk mund të kalojë 40 orë në javë.
Neni 21 kërkon që orët shtesë të paguhen me tarifë 20–50% më të lartë.
Shkeljet më të zakonshme përfshijnë:
- Mos-pagesë të orëve shtesë.
- Punë përtej orarit ligjor.
- Keq-klasifikim i punëtorëve për shmangie të përfitimeve.
Çfarë të Bëni në Rast të Shkeljeve
- Dokumentoni çdo provë (kontratë, e-mail, fletëpage).
- Raportoni brenda ndërmarrjes nëse është e sigurt.
- Paraqisni ankesë në Inspektoratin e Punës ose gjykatë.
- Këshillohuni me avokat pune për ndihmë profesionale.
- Respektoni afatet — zakonisht 15 ditë nga dita e shkeljes.
Si Ndihmon Hoxha & Associates
Në Hoxha & Associates, ne ofrojmë përfaqësim profesional në raste të:
- Pushimit të padrejtë,
- Diskriminimit në vend pune,
- Mos-pagesës së pagave,
- Shkeljeve të orarit apo kushteve të punës.
Lexoni më shumë tek Shërbimet Ligjore ose Rreth Nesh.
Pyetje të Shpeshta (FAQ)
1. Çfarë është pushimi i padrejtë?
Kur punëtori pushohet pa arsye ligjore ose pa ndjekur procedurat sipas Neneve 67–77 të Ligjit të Punës.
2. Sa kohë kam për të paraqitur padi?
Brenda 30 ditëve nga dita e njoftimit për pushim apo diskriminim.
3. A mund të pushohem pa arsye?
Jo. Çdo pushim duhet të ketë arsye të vlefshme dhe të dokumentuar me shkrim.
